La hodiaŭa etapo iom similas al la hieraŭa. Ni veturas laŭ la maro sen vidi ĝin, krom en maloftaj okazoj. Tamen sendube ĝi estas proksime de ni: la amaso de turistoj atestas pri tio.
Estas bela pasejo en la arbaro, kiu daŭras kelkajn kilometrojn. La loko estas konservita, ĝi estas milittrejnejo. Ĉie aliloke oni konstruas libertempajn loĝejojn, kiel eble plej proksime al la strandoj. Koncerne la vilaĝojn, tra kiuj ni trapasas, ĉie oni vidas nur restoraciojn kaj butikojn por turistoj. Estas malbele.
Ni estas plej ofte ĉe la vojrando, sur vojo kundividata kun piedirantoj. Markoj estas surtere, ruĝa koridoro por biciklantoj, griza koridoro por piedirantoj, principe indikas la lokon de ĉiu, principe... Estas prudente sonorigi por averti la senatentajn homojn pri via alveno kaj teni la manojn ĉe la bremsaj teniloj.
Tamen kelkaj homoj ne zorgas kaj ne foriras.
Ĝenerale, ni estas tre surprizitaj de la konduto de multaj el la homoj, kiujn ni renkontas, kvazaŭ enmuritaj en si mem, indiferentaj al aliaj.
La alian tagon, ekzemple, biciklanto falis. Pluraj homoj estis tute proksime, ili rigardis ŝin peni por restarigi, sed neniu demandis pri ŝia stato aŭ helpis ŝin, ĉu por leviĝi, ĉu por repreni ŝiajn aferojn disĵetitajn sur la grundo.
En vendejoj, atentu, se vi estas sur la vojo de la aĉetĉaro progresanta al vi, estas pli bone movi flanken, ĉar ne certas, ke la alia faros tion, aŭ eĉ ke li pardonpetos, se li puŝos vin.
Ne esperu ke la homo, kiu eniras la ĉambron, kie vi estas, plenkreskulo aŭ infano, salutos vin aŭ eĉ respondos al via eĉ se nur per kapjeso...
Eĉ la biciklantoj, eĉ la vojaĝantaj biciklantoj, ne ofte respondas kaj, se ili alvenas antaŭ vi, malofte moviĝas flanken, por ke la du bicikloj povu pasi unu apud la alia. Kiu estas plej impresita (aŭ plej ĝentila) flanken devojiĝos.
Kompreneble, estas feliĉaj esceptoj, sed ili estas esceptoj.
Ĉi tio estas por ni nekomprenebla. Ni kredis ke la homoj de ĉi tiu lando faris solidarecon kardinala virto kaj socia forto per kiu ĝi liberiĝis...
L’étape d’aujourd’hui est un peu comme celle d’hier. Nous longeons la mer sans la voir, sauf en de rares occasions. Elle est là pourtant, indubitablement : l’affluence des touristes en témoigne.
Il y a un beau passage en forêt qui dure quelques kilomètres. La zone est préservée, c’est un camp d’entrainement militaire. Partout ailleurs, on construit des immeubles de résidence de loisirs, le plus près possible des plages. Quant aux villages que nous traversons, ce ne sont que restaurants et magasins pour touristes. C’est moche.Nous sommes le plus souvent au bord de la route, sur une piste partagée avec les piétons. Un marquage au sol, couloir rouge pour les cyclistes, couloir gris pour les piétons, indique en principe la place de chacun, en principe… Il est prudent de jouer de la sonnette pour avertir les distraits de son arrivée et de garder les mains sur les poignées de freins.Mais certains s’en moquent bien qui ne s’écartent pas pour autant.D’une façon générale, nous sommes très étonnés par le comportement de beaucoup des personnes que nous croisons, comme emmurées en elles-mêmes, indifférente aux autres.L’autre jour par exemple, une cycliste est tombée. Plusieurs personnes étaient à proximité, elles l’ont regardée se relever péniblement mais pas une ne s’est enquise de son état ni ne l’a aidée, ni à se relever, ni à ramasser ses affaires éparpillées sur le sol.Dans les magasins, gare à vous si vous êtes sur la trajectoire du caddie qui s’avance, mieux vaut s’écarter car il n’est pas certain que l’autre le fera, ni même qu’il s’excusera s’il vous bouscule.Quant à espérer que la personne qui entre dans la pièce où vous vous trouvez, adulte ou enfant, vous saluera ou même répondra au salut que vous lui adressez, ne fût-ce que d’un hochement de tête… c’est souvent illusoire.Les cyclistes eux-mêmes, fussent-ils voyageurs, ne répondent pas souvent et, s’ils arrivent face à vous, font rarement un écart pour que les deux vélos puissent passer de front. Celui qui est le plus impressionné (ou le plus courtois) s’écartera.Bien sûr, il y a d’heureuses exceptions, mais ce sont des exceptions.Cela nous est incompréhensible. Nous pensions que les gens de ce pays avaient fait de la solidarité une vertu cardinale et une force sociale qui l’avait rendu libre…
Le texte du jour de Bertrand sur le pays et ses habitants est édifiant. En juillet 2000, qd je demandais poliment mon chemin en Pologne , les gens traversaient la rue ou s’écartaient sans me répondre . Une guide française rencontrée à la cérémonie du 14 juillet à Cracovie nous avait dit « ils vous prennent pour des russes «